Jak dobrze ubezpieczyć cebulę?

Wymagania agrotechniczne cebuli

Jak przebiega szacowanie szkody w uprawie cebuli?

Likwidacja szkód w przypadku upraw specjalnych jest kompleksowa, ponieważ mamy do czynienia nie tylko ze stratami ilościowymi – tak jak to ma miejsce w przypadku większości upraw rolniczych – lecz również ze stratami jakościowymi. Kiedy dojdzie do szkody, zarówno straty jakościowe jak i ilościowe muszą zostać uwzględnione i oszacowane, ale też oddzielone od szkód wyrządzonych przez ryzyka nie objęte ochroną lub spowodowanych błędami agrotechnicznymi. Obraz szkody w poszczególnych przypadkach zależy głównie od fazy rozwojowej, w której znajdowały się rośliny w dniu wystąpienia szkody.

Widać to wyraźnie na przykładzie szkód spowodowanych gradem.

Szkody gradowe w uprawie cebuli

Rośliny są zagrożone już od wysiewu. Wskutek całkowitego ścięcia może zmniejszyć się liczba roślin, co prowadzi do redukcji plonu. Dodatkowo, mocno uszkodzone rośliny muszą się zregenerować, a ich rozwój jest opóźniony, co może skutkować mniejszym plonem. Z drugiej strony pozostałe cebule korzystają z większej ilości światła i wody oraz są wstanie pobrać dużo więcej składników odżywczych, przez co stają się większe niż zwykle zmniejszając tym samym rozmiary szkód – kompensacja w plonie.
Dużo częściej jednak szkody gradowe dotykają bardziej rozwinięte rośliny. Liście cebuli są wrażliwe, co sprawia, że szybko może dojść do znaczącej ich utraty, tym samym do zmniejszenia powierzchni asymilacyjnej i osłabienia wzrostu cebul. W rezultacie cebule są mniejsze – dochodzi więc do zmniejszenia plonu. W ekstremalnych przypadkach nie można już osiągnąć minimalnej wielkości cebuli o średnicy 40 mm, co jest warunkiem wprowadzenia jej na rynek.
To jak duża będzie szkoda zależy – pomijając to jak duża jest utrata liści – przede wszystkim od fazy rozwojowej roślin w chwili wystąpienia szkody. Poszczególne fazy charakteryzują się różnymi potencjałami do regeneracji. Dlatego rzeczoznawcy podczas likwidacji szkód szczególną uwagę zwracają na fazę rozwojową w dniu wystąpienia szkody.
W okresie przyrostu cebula jest szczególnie wrażliwa na grubość. To stadium osiąga przeważnie wraz z najdłuższymi dniami w roku, więc z początkiem lata. W tej fazie grad powodujący znaczną utratę liści skutkuje spowolnieniem wzrostu. Obserwujemy znaczne ograniczenie wzrostu cebul albo brak ich zawiązania, wykształca się tzw. gruba szyjka, takie cebule nie dojrzewają prawidłowo oraz nie osiągają oczekiwanych parametrów. W tej fazie rozwojowej często mamy do czynienia ze szkodami całkowitymi.

Zgnilizna cebuli po gradzie

Innym typowym skutkiem szkód na liściach są infekcje wtórne. Otwarta tkanka pozwala na przedostawanie się nie tylko patogenów wywołujących choroby grzybowe roślin, ale również wody. Jeśli woda dostanie się do otwartych liści rurkowatych cebuli, wytworzy się idealne środowisko dla zgnilizny szyjki cebuli (wywoływanej przez grzyba Botrytis allii). Głowa cebuli staje się brązowa i miękka. Psucie się postępuje wzdłuż poszczególnych liści ku dołowi. Takie cebule nie nadają się do wprowadzenia na rynek, a w przechowalniach choroba szybko się rozprzestrzenia prowadząc do znaczących strat magazynowych. Czasami obserwujemy, wydawałoby się tylko małe uszkodzenia, jak przedziurawienia czy pojedyncze skaleczenia na liściach rurkowatych, które prowadzą do znacznych szkód wtórnych. W ekstremalnych przypadkach cała partia musi zostać wycofana z handlu.
W późniejszych stadiach rozwojowych, w których cebula jest już wyraźnie wykształcona, istnieje największe ryzyko uszkodzeń. W przypadku silnego gradobicia dochodzi do przebicia większej liczby warstw cebuli i nie jest możliwe spełnienie norm handlowych. Te bezpośrednie szkody jakościowe mogą powstać także podczas zbiorów, kiedy cebule leżą w rzędach w celu wysuszenia.

Szacowanie szkód w cebuli – oględziny wstępne i końcowe

W trakcie likwidacji szkody rzeczoznawcy muszą uwzględnić bardzo zróżnicowane obrazy szkody. Z reguły konieczne są w tym celu dwa terminy oględzin. Podczas oględzin wstępnych, które odbywają się krótko po zdarzeniu szkodowym, oceniane są wszystkie widoczne symptomy szkody, takie jak na przykład całkowita utrata roślin lub liści.

Szkody jakościowe w uprawie cebuli

Szkody jakościowe, które wykształcają się wraz z upływem czasu muszą zostać oszacowane krótko przed zbiorami. Rzeczoznawcy sprawdzają: czy uderzenia gradu są widoczne na cebulach, czy rozwijają się tzw. „grube szyjki, jaki udział stanowią cebule o mniejszej średnicy lub cebule ze zgnilizną? Wszystkie symptomy szkody należy dokładnie określić. W tym celu cebule są też przekrawane. Wtedy między innymi można definitywnie rozpoznać, czy wystąpiła zgnilizna szyjki cebuli.

Szkody ilościowe w uprawie cebuli

Oprócz szkód jakościowych podczas oględzin końcowych oceniana jest też strata ilościowa. Wynika ona z określonych podczas oględzin wstępnych symptomów szkodowych. Np. utrata liści: plon jest mniejszy niż zwykle z powodu utraty powierzchni asymilacyjnej. Ale, o ile mniejszy? Żeby to ocenić rzeczoznawca ma do dyspozycji obszerną bazę danych. Baza ta opiera się na wynikach prowadzonych doświadczeń polowych i latach obserwacji podobnych szkód. Tym samym w przypadku cebuli możliwe jest określenie jaka strata plonu jest skutkiem stwierdzonej redukcji liści. Jest to spora pomoc dla rzeczoznawców i umożliwia dokładną ocenę szkody.
Ostateczny ubytek w plonie w procentach, ustalany jest na podstawie stwierdzonych symptomów szkody. Pod pewnymi warunkami należy też oddzielić szkody wyrządzone przez nieubezpieczone czynniki np. błędy w uprawie, zdarzenia pogodowe. Zadanie, które wymaga nie tylko doświadczenia w likwidacji szkód, lecz również dobrych kompetencji dot. znajomości danej uprawy. Dlatego rzeczoznawcy VH Polska to fachowcy, którzy bardzo dobrze znają branżę rolniczą. Odbywają intensywne szkolenia zarówno teoretyczne jak i praktyczne, i gwarantują w każdej chwili poprawnie merytoryczną ocenę szkody.